Agent celny to pracownik agencji celnej. Jest on pośrednikiem pomiędzy urzędem celnym i osobami dokonującymi obrotu towarami za granicą kraju. Agenci celni pracują w jednostkach przygranicznych i nie tylko. Wykonują zarówno pracę biurową, jak i pracę w terenie. Niekiedy zatrudniani są również w firmach transportowo-spedycyjnych, które zajmują się obrotem usług i towarów z zagranicą.
Do głównych zadań agenta celnego zalicza się:
- przeprowadzanie odpraw celnych,
- sprawdzanie dokumentów osób przekraczających granicę,
- kontrolowanie przewożonego towaru pod kątem prawidłowego transportu oraz jego legalności,
- współpraca z agencją celną,
- prowadzenie magazynu,
- sporządzanie ewentualnych zgłoszeń celnych dotyczących importu, eksportu oraz tranzytu,
- kontrolowanie przesyłek
- poszukiwanie pracodawców, którzy zatrudniają nielegalnych imigrantów.
Agent celny zajmuje się reprezentowaniem osób fizycznych i podmiotów gospodarczych przed odpowiednim urzędem celnym. Może występować w formie przedstawicielstwa pośredniego lub bezpośredniego. Przedstawicielstwo bezpośrednie polega na tym, że działa on w imieniu i na rzecz osoby trzeciej. Przedstawicielstwo pośrednie z kolei typowe jest tylko dla prawa celnego. Przedstawiciel nie działa wówczas we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej.
Agent celny to zawód regulowany przez ustawę. Agentem celnym do niedawna mogła zostać tylko osoba, która zdała stosowany egzamin oraz w ciągu 2 lat od ogłoszenia jego wyników złożyła ważny wniosek o wpisanie na listę agentów celnych. Oprócz tego wymagane jest przynajmniej średnie wykształcenie (wskazane jest jednak wykształcenie wyższe – ekonomiczne, prawnicze lub techniczne), a także korzystanie z pełni praw publicznych. Osoba pracująca na stanowisku agenta celnego nie może być skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, przestępstwa gospodarcze czy skarbowe.
Agent celny powinien posiadać przynajmniej podstawową wiedzę z zakresu aktualnie obowiązujących przepisów celnych oraz zasad obrotu wewnątrzwspólnotowego. Powinna być to osoba komunikatywna, zorganizowana, sumienna oraz oczywiście uczciwa. To praca stresująca i dość wymagająca. Agentowi celnemu przydaje się także znajomość języków obcych (m.in. do czytania dokumentacji), przynajmniej języka angielskiego.
W czasie przygotowywania do wykonywania zawodu agenta celnego kandydaci są szkoleni m.in. w zakresie rozpoznawania substancji niebezpiecznych, dziel sztuki czy zagrożonych gatunków zwierząt i roślin. Poznają także popularne techniki przemytu.
