Każdy pracownik ma obowiązek poddania się badaniom wstępnym oraz okresowym. Ich koszt pokrywa pracodawca, a za czas spędzony w przychodzi medycyny pracy przysługuje mu normalne wynagrodzenie. W zależności od warunków pracy badania okresowe należy powtarzać do 2, 3, 4 lub 5 lat.
To pracodawca m obowiązek pilnowania, aby wszyscy pracownicy posiadali ważne badania lekarskie. Nie oma on prawa dopuścić do pracy pracownika, który nie ma aktualnego orzeczenia lekarskiego potwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Musi więc w odpowiednim terminie skierować pracownika na badania okresowe oraz monitorować długość jego zwolnień lekarskich właśnie pod kątem skierowania na badanie lekarskie.
Na początku pracy wykonywane są badania wstępne. Podlegają im wszystkie osoby przyjmowane do pracy, a także pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowisko pracy oraz pracownicy przenoszenia inne stanowisko, na którym występują warunki uciążliwe bądź szkodliwe dla zdrowa. Od roku 2014 wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby, które są przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub podobnie z terminie do 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą.
Badaniom wstępnym nie muszą poddawać się też osoby przyjmowane do pracy już u innego pracodawcy w okresie 30 dni od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku, ale pod warunkiem, iż pokażą nowemu pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w określonych warunkach. Pracodawca natomiast musi stwierdzić, iż warunki te są odpowiadające tym występującym na danym stanowisku pracy. Prawo to nie obowiązuje w przypadku osób przyjmowanych na stanowiska niebezpieczne.
Badana okresowe są rodzajem badań profilaktycznych. Podlega im każdy pracownik bez względu na rodzaj wykonywanej pracy oraz warunki jej wykonywania. Należy je powtarzać do 2, 3, 4 lub 5 lat w zależności od warunków pracy. Badana okresowe wykonywane są w czasie trwania zatrudnienia. W przypadku osób zatrudnionych, mających kontakt z czynnikami rakotwórczymi, pracodawca musi zapewnić im badania okresowe także już po rozwiązaniu stosunku pracy, jeśli zgłoszą taki wniosek. Pracodawca ma obowiązek skierowania pracownika na badanie okresowe, a pracownik ma obowiązek poddać się tego typu badaniu.
Za czas, w którym badanie okresowe było przeprowadzane pracownikowi należy się wynagrodzenie. Dokumentacja potwierdzająca odbycie badań załączana jest do akt osobowych danego pracownika. Pracodawca ma obowiązek niedopuszczenia do pracy osoby, która nie posiada ważnego orzeczenia lekarskiego potwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Niesie to ze sobą poważne konsekwencje – brak prawa do otrzymania wynagrodzenia itd. Jeśli pracodawca mimo to dopuszcza pracownika do pracy, narusza przepisy BHP i podlega karze grzywny. Pracownik, który odmawia przeprowadzenia badań okresowych narusza obowiązki pracownicze, co może spowodować nawet rozwiązanie umowy w trybie bez wypowiedzenia.
