Kwestia przeprowadzania badań lekarskich u pracowników regulowana jest przez rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej, które wydane zostało 30 maja 1996r. Określa ono jaki jest zakres i częstość profilaktycznej opieki zdrowotnej oraz jakie formy orzeczeń lekarskich wydawane są do celów określonych w Kodeksie pracy.
W opisywanym rozporządzeniu można też znaleźć zastrzeżenie dotyczące możliwego poszerzenia badań specjalistycznych w sytuacji, gdy lekarz uzna to za konieczne. Decyzje taką może podjąć, gdy specyfika pracy lub kompletna ocena stanu zdrowia wymaga bardziej skomplikowanych lub zaawansowanych badań. Jednym nich są właśnie badania psychotechniczne, które mają na celu wykluczenie przeciwwskazań zdrowotnych do zatrudnienia pracownika na określonym stanowisku pracy. Konieczność dokonywania tego typu diagnozy wynika z specyficznych dla danej pracy zagrożeń, które ocenia się na podstawie informacji uzyskanych od pracodawcy, a dokładniej w oparciu o charakterystykę czynników szkodliwych dla zdrowia oraz warunków uciążliwych. Z punktu widzenia lekarza ważne jest też przedstawienie aktualnych pomiarów dotyczących tych czynników, a także wizyta w miejscu pracy. Rozporządzanie zezwala także na skierowanie pracownika na badania psychotechniczne, gdy przepisy branżowe tego nie wymagają, ale bezpieczeństwo jednostki i współpracowników zależy od jego sprawności psychoruchowej.
Większość firm oferuje badania dla kierowców, szczególnie w przypadku prawa jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T oraz, gdy pracownik kieruje pojazdem w ramach obowiązków służbowych. Kolejną grupą zawodową poddawaną badaniom psychotechnicznym są osoby, którym skierowanie zostało wydane przez policję oraz jednostkom, które starają się o pozwolenie na broń. Wymienić tutaj można także tak specyficzne zawody jak: operator sprzętu, osoby pracujące na wysokości powyżej 3, 5 metra, zajmujące się ochroną osób lub mienia oraz górników.
Na stronach internetowych firm świadczących usługi w zakresie badań psychotechnicznych określa się, że trwają one około 1, 5 godziny, a w ich skład wchodzą trzy części. Pierwsza z nich to badania testowe, które za pomocą kwestionariuszy psychologicznych określają predyspozycje osobowościowe i temperamentalne pracownika, testy sprawności umysłowej oraz testy koncentracji uwagi. Ostatnie z nich polega na pomiarze podzielności i przerzutności uwagi w sytuacjach związanych z presją czasu. Druga część procedury to badania aparaturowe, do których zalicza się miernik czasu reakcji, wirometr, stereometr, ciemnie, aparaty krzyżowe oraz równoważnie.
Stosowanie poszczególnych pomiarów uzasadnione musi być specyfiką pracy, na przykład przy pracy na wysokościach konieczne jest wykonanie równoważni, gdyż pozwala to na diagnozę zaburzeń zmysłu równowagi. Ostatni etap badania to wywiad psychologiczny, który ma na celu poznanie prawidłowości lub zaburzeń życia psychicznego pracownika.
Warto pamiętać, że istnieje możliwość zaskarżenia orzeczenia lekarza wydanego na podstawie badań psychotechnicznych, jednak nieuzasadnione jest wnoszenie skarg dotyczących samej procedury badania.
