Pojęcie emerytury pomostowej określone zostało w ustawie o emeryturach pomostowych z 2008 r. Najkrócej rzecz ujmując przysługuje ona pracownikom, którzy wykonywali pracę w szkodliwych warunkach lub o szczególnym charakterze. Bardzo często pojęcia te są mylone. Czym są zatem warunki szczególne? To prace wykonywane w warunkach zmienionego ciśnienia atmosferycznego, prace podziemne, najcięższe prace fizyczne związane z obciążeniem statyczny. Szczegółowy katalog warunków szczególnych znajdziemy w załączniku nr 1 do ww. ustawy.
Wyliczenie prac o szczególnym charakterze znajduje się natomiast w załączniku nr 2 wspomnianej ustawy. W odróżnieniu od pierwszej grupy, pracownicy wykonujący pracę o szczególnym charakterze ponoszą szczególną odpowiedzialność za należyte wykonanie swoich obowiązków. Prace takie wymagają wysokiej sprawności psychofizycznej. Istotne jest, że działalność taka, jeżeli byłaby wykonywana w sposób nienależyty, narażałaby inne osoby na utratę zdrowia lub życia. Oczywistym jest, że zdolności, o których mówimy zmniejszają się wraz z wiekiem pracownika, a konieczność wykonywania obowiązków zawodowych do wieku emerytalnego mogłaby narazić na szkody osoby trzecie. Przykładowo, pracę o szczególnym charakterze wykonują maszyniści pojazdów trakcyjnych.
Emerytura pomostowa obejmuje pracowników, którzy urodzili się po 31 grudnia 1948 r., osiągnęli wiek 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn. Osoba starająca się o przyznanie świadczenia musi udowodnić, że pracowała w warunkach szczególnych bądź wykonywała pracę o szczególnym charakterze przez minimum piętnaście lat. Istotne jest również, że okres pracy składkowy i nieskładkowy łącznie musi wynieść minimum 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, wykonując omawiane formy pracy przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz po 31 grudnia 2008 r. według stosownych przepisów. I ostatni warunek, chyba najważniejszy, osoba taka rozwiązała stosunek pracy, na podstawie którego wykonywała działalność na rzecz pracodawcy.
Ważne jest, że okresy wszystkich wykonywanych prac w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze sumują się. Jednak pamiętajmy, że okresy, w których pracownik pozostawał niezdolny do pracy bądź otrzymywał wynagrodzenie mimo jej niewykonywania nie zostaną dodane do stażu pracy. Oznacza to, że okres, w którym pracownik pozostawał na urlopie macierzyńskim, wychowawczym czy zwolnieniu chorobowym nie wlicza się do stażu pracy.
Powyższe warunki dotyczą możliwości otrzymania emerytury pomostowej na warunkach ogólnych. Istnieje jednak jeszcze druga opcja, czyli emerytura pomostowa uzyskana na szczególnych zasadach. Oznacza to, że pracownicy, którzy nie osiągnęli wymaganego wieku bądź nie przepracowali 15 lat w określonych warunkach mogą ubiegać się o przyznanie emerytury pomostowej. W takim przypadku kluczowy jest stan zdrowia uniemożliwiający dalsze wykonywanie obowiązków służbowych. Pozostałe warunki, jakie trzeba spełnić pozostają jednak bez zmian, czyli okres składkowy i nieskładkowy, wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 r. i po 31 grudnia 2008 r. wg stosownych przepisów oraz oczywiście rozwiązanie wszystkich umów o pracę.
Pamiętajmy, że emerytura pomostowa może zostać nam przyznana tylko na podstawie naszego wniosku, który należy złożyć do ZUS. Do wniosku należy dołączyć wszelkie zaświadczenia o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz dokument potwierdzający rozwiązanie umowy o pracę. Jeżeli ubiegamy się o przyznanie emerytury pomostowej na warunkach szczególnych, zobowiązani jesteśmy również do załączenia orzeczenia o niezdolności do wykonywania takiej pracy wydane przez lekarza.
Podstawę wysokości świadczenia stanowi kwota składek z ubezpieczenie emerytalne (uwzględniających waloryzację) osiągnięta przez pracownika a zewidencjonowana na indywidualnym koncie w ZUS oraz suma zwaloryzowanego kapitału początkowego. W przypadku pozytywnej decyzji ZUS wypłata emerytury następuje od dnia powstania prawa pracownika do jej otrzymania. Gdybyśmy podjęli ponownie pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wypłata emerytury pomostowej ulega zawieszeniu – bez względu na kwotę, jaką zarabiamy. A co jeśli podejmiemy inną pracę? Wówczas ZUS zawiesza nam ją bądź zmniejsza jej wymiar.
Twój wniosek o przyznanie emerytury pomostowej został odrzucony? Masz możliwość odwołania. Odwołanie musi mieć formę pisemną i być złożone w ciągu miesiąca od dnia prawidłowego doręczenia nam decyzji ZUS. Istnieje również możliwość złożenia odwołania w formie ustnej do protokołu. Co ważne, w rybie odwoławczym nie ponosimy żadnych kosztów.
