Pracownicy, którzy zawierają umowę o pracę muszą dostosować się do prawa regulującego to świadczenie. W Polsce wyróżnia się umowy o pracę, umowy o dzieło oraz umowy zlecenie. Każda z nich ma swoje odrębne przepisy i regulacje a ich zastosowanie określa się poprzez charakter pracy a nie tylko tytuł na umowie. Stosunek pracy jest określeniem często występującym i określającym pewne cechy i charakter pracy.
Czym jest stosunek pracy?
Umowa o pracę jest zamiennie nazywana stosunkiem pracy. Jest to łącząca pracownika i pracodawcę więź prawna, którą reguluje prawo pracy. Jednak stosunek ten może powstać także poprzez powołanie (np. dyrektor firmy), wybór (starosta, wójt), nominację (nauczyciele, urzędnicy) czy tez spółdzielczą umowę o pracę (dla członków spółdzielni). Wyróżnia się wytyczne, którymi dla stosunku pracy są:
– osobiste wykonywanie pracy przez pracownika na rzecz osoby go zatrudniającej. Polega na wykonaniu pracy przez pracownika, bez możliwości przekierowania jej na kogoś innego,
– wykonywanie pracy pod kierownictwem. Określa nadzór nad pracownikiem przez kierownika, pracodawcę lub inną osobę upoważnioną,
– praca wykonywana w określonym miejscu i czasie, polegająca na świadczeniu pracy w miejscach i czasie wyznaczonym przez pracodawcę,
– otrzymywanie wynagrodzenie za wykonywaną pracę, które jest godziwe oraz adekwatne do wykonywanej pracy. Wynagrodzenie powinno odpowiadać czasowi oraz wkładowi, który pracownik poświęca na pracę. Pracownik nie może się zrzec wynagrodzenia, a jego wysokość musi być minimalnie taka jak określa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu pod warunkiem pracy na pełen etat.
Pracodawca a ryzyko
Stosunek pracy określa wykonywanie świadczenia na rzecz pracodawcy i pod jego nadzorem. Z tego względu pracodawca ponosi ryzyko odpowiedzialności za pracownika oraz za powierzone mu zadania. Odpowiedni dobór pracownika, jego umiejętności oraz zaangażowania w pracę może przynieść pozytywne rezultaty natomiast zły jego dobór prowadzi do konsekwencji w rozwoju przedsiębiorstwa i nie pozwala na wywiązywanie się z innych umów zależnych.
Wykonywanie pracy a staranność
Pracownik, który pozostaje w stosunku pracy (umowa o pracę) z pracodawcą nie odpowiada za powierzone mu zadania, a jedynie zobowiązany jest do staranności i odpowiedniego zaangażowania w pracę. Z tego też względu pracownik za efekty swojej pracy nie ponosi odpowiedzialności bezpośredniej. Przeciwieństwem takiego stanu są umowy cywilnoprawne (umowa o dzieło) za których efekty końcowe pracownik jest rozliczany i wynagradzany.
