Diagnosta samochodowy to najczęściej pracownik stacji kontroli pojazdów, czyli osoba odpowiedzialna za weryfikację stanu technicznego pojazdów osobowych, ciężarowych, dostawczych i nie tylko, które dopuszczone zostały do ruchu drogowego. Analizuje on stan poszczególnych podzespołów pojazdu, zgłaszając i dokumentując ewentualne awarie i usterki, a także odsyłając właściciela danego pojazdu do serwisu w celu ich eliminacji.
Diagnosta samochodowy kontroluje stan wszystkich układów i części, które są zamontowane w pojeździe, od stanu nadwozia, przez zawieszenie i układ napędowy, aż po elektrykę i hamulce. Część czynności wykonywanych jest w sposób ręczny, bez wykorzystywania dodatkowych urządzeń i narzędzi. Dokładne zbadanie stanu zawieszenia czy hamulców wymaga jednak wprowadzenia danego pojazdu na kanał w celu umożliwienia szczegółowych oględzin poszczególnych elementów podwozia. W klasycznej stacji diagnostycznej używa się także wielu innych narzędzi oraz specjalistycznych urządzeń, które obsługuje diagnosta samochodowy.
Diagnosta samochodowy musi postępować według ściśle określonego protokołu, aby nie pominąć żadnego rodzaju usterki czy awarii. Do kontrolowanych elementów zalicza się m.in. stan zawieszenia, hamulce, układ wydechowy, układ napędowy czy oświetlenie. W tym celu diagnosta powinien biegle posługiwać się komputerem oraz odpowiednim oprogramowaniem. Część badań nadal wykonywana jest jednak ręczne np. sprawdzenie pasów bezpieczeństwa. Wszystkie działania powinny być przeprowadzone w sposób rzetelny i prawidłowy, dlatego też diagnosta samochodowy musi znać budowę pojazdów i zasady ich działania. Dlatego też ogromne znaczenie ma wykształcenie i doświadczenie mechaniczne. Ponadto do zadań diagnosty oprócz sprawdzania stanu technicznego należy również uzupełnianie danych technicznych w komputerze oraz wydawanie kierowcom zaświadczeń odnośnie zdolności pojazdu do poruszania się po drogach. Diagnosta samochodowy odpowiedzialny jest za auto, które dopuścił do jazdy.
Od sierpnia 2014 roku obowiązuje ustawa regulująca zdobywanie uprawnień do zawodu diagnosty samochodowego. W celu zostania diagnostą należy spełnić jeden z warunków:
- posiadać wykształcenie wyższe w zakresie nauk technicznych o specjalności samochodowej i mieć minimum 6 miesięcy praktyk w stacji kontroli pojazdów lub warsztacie naprawy na stanowisku naprawy bądź kontroli pojazdów,
- posiadać wykształcenie średnie techniczne o specjalności samochodowej i mieć minimum rok praktyki w stacji kontroli pojazdów lub warsztacie naprawy na stanowisku naprawy bądź kontroli pojazdów,
- posiadać wykształcenie wyższe w zakresie nauk technicznych o specjalności innej niż samochodowa i mieć minimum rok praktyki w stacji kontroli pojazdów lub warsztacie naprawy na stanowisku naprawy bądź kontroli pojazdów,
- posiadać wykształcenie średnie techniczne o specjalności innej niż samochodowa i mieć minimum 2 lata praktyki w stacji kontroli pojazdów lub warsztacie naprawy na stanowisku naprawy bądź kontroli pojazdów.
Należy także zdać egzamin organizowany przez Transportowy Dozór Techniczny.
