Opiekunka osób starszych to zawód, który w dużym uogólnieniu polega na zapewnieniu opieki nad starszą osobą. Zakres obowiązków jest tutaj uzależniony przede wszystkim od stanu zdrowia podopiecznego, jego wieku, ale i w zależności od miejsca zatrudnienia. Jednakże głównym zadaniem jest pomoc w codziennym życiu.
Najczęstsze zadania to pomoc w utrzymaniu higieny osobistej, karmienie oraz podawanie leków. W zależności od posiadanych kwalifikacji, zaleceń lekarskich oraz stanu zdrowia podopiecznego, w zakres obowiązków może wchodzić również wykonywanie zastrzyków, wymiana sond, zmiana opatrunków, rehabilitacja i kontrolowanie na bieżąco stanu zdrowia podopiecznego. Nierzadko opiekunka podejmuje się zadań związanych z pomocą w utrzymaniu mieszkania w czystości. Może zatem zajmować się praniem, myciem, sprzątaniem, odkurzaniem, prasowaniem, zmianą pościeli. Do tego dochodzi bardzo często pomoc w wykonywaniu codziennych obowiązków, takich jak zakupy oraz gotowanie. Opiekunka może zajmować się nadto szeregiem czynności wykonywanych poza domem osoby, która pozostaje pod jej opieką. Mogą to być kwestie związane z opłacaniem rachunków, realizacją recept, umawianiem na wizyty lekarskie, załatwianiem różnego rodzaju spraw formalnych, jak i organizacją transportu.
Opiekunka ma przeważnie za zadanie zadbać nie tylko o aspekt fizyczny i zdrowotny swojego podopiecznego, ale również o jego dobre samopoczucie i rozwój psychofizyczny. Staje się zatem osobą dotrzymującą towarzystwa. Może organizować wolny czas swojemu podopiecznemu dobierając zajęcia w taki sposób, by były one interesujące, pozwalały zachować względną sprawność psychofizyczną, ale i, by odpowiadały one starszej osobie. Niezbędnym jest także uwzględnienie faktu, iż muszą one być dostosowane do stanu zdrowia danej osoby.
Opiekunka zwykle pozostaje w stałym kontakcie z rodziną podopiecznego, udzielając informacji o aktualnym stanie zdrowia, prawidłowym sposobie odżywiania oraz o tym, w jaki sposób można wspomóc codziennego funkcjonowanie starszej osoby. Opiekunka wykonuje bowiem swoje czynności niekiedy przez całą dobę sprawując opiekę, ale i w zależności od potrzeb może pomagać podopiecznemu tylko przez pewną liczbą godzin w ciągu dnia lub ze względu na szczególne okoliczności. Forma ta uzależniona jest od miejsca zatrudnienia, jego rodzaju, jak i przede wszystkim potrzeb osoby starszej.
Cechy, którymi powinna charakteryzować się osoba chcąca zajmować to stanowisko pracy to:
odporność na stres,
umiejętności organizacji czasu,
umiejętność szybkiego reagowania w sytuacjach kryzysowych,
cierpliwość,
opanowanie,
empatia,
kultura,
umiejętność zaakceptowania zarówno kultury, jak i mentalności podopiecznego,
minimum podstawowej wiedzy na temat schorzeń dotykających osoby starsze,
umiejętność radzenia sobie w sytuacjach związanych z cierpieniem i śmiercią,
w zależności od miejsca zatrudnienia – znajomość języka obcego na określonym poziomie.
Opiekunka musi pamiętać, że swoje działania dostosowuje do trybu życia podopiecznego. Poza należytą pomocą określoną w danym przypadku konkretnymi wymogami, musi również cechować się asertywnością i umiejętnością rozróżnienia, co jest zachcianką, a co potrzebą. Niektórzy ludzie w podeszłym wieku są niestety w stanie wykorzystywać swoich opiekunów, a ci błędnie uznają, że będąc na każde zawołanie (nawet nie należące do ich obowiązków), lepiej wypadną w oczach rodziny. Zakres obowiązków, jak i potrzeby muszą zatem zostać określone na samym początku, a potencjalna opiekunka musi zdawać sobie sprawę, iż przejmuje na swoje barki odpowiedzialność za podopiecznego.
