W czasach, w których doświadczenie zawodowe jest tak samo istotne jak wykształcenie, coraz więcej osób podejmuje pracę jeszcze przed osiągnięciem pełnoletniości. Jakie warunki powinien spełniać pracodawca, by móc zatrudnić taką osobę? Czy każdy może ubiegać się o posadę przed ukończeniem osiemnastego roku życia?
Rozróżnia się dwie grupy osób niepełnoletnich. Pierwsza z nich to osoby do 16-nastego roku życia, a druga obejmuje młodocianych od 16-nastu do 18-nastu lat.
W pierwszym przypadku, by młody człowiek mógł podjąć pracę musi dostarczyć pisemną zgodę rodziców, a także zaświadczenie lekarskie, które wykluczy przeciwwskazania do zatrudnienia. Takie osoby mogą wykonywać pracę w dziedzinach sportu, kultury oraz działalności artystycznej, a czas jej wykonywania nie może przekraczać sześciu godzin dziennie.
Jeśli chodzi natomiast o drugą grupę to nie zawsze jest potrzebna zgoda rodziców, ale niezmiennie wymagane jest zaświadczenie lekarskie. Młodociani powinni również mieć ukończone gimnazjum. Osoby te mogą być zatrudnione przy pracach lekkich (istnieje wykaz) lub w celu przygotowania zawodowego. Czas w jakim mogą pracować zależy od tego czy praca jest wykonywana w ferie/wakacje, wtedy to 8 godzin dziennie, natomiast w trakcie trwania roku szkolnego do czasu pracy zostają wliczone godziny spędzone na lekcjach. Należy pamiętać, że młodociani nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych, nawet jeśli wyrażają na to zgodę. Jeśli pracodawca złamie ten zakaz może zostać ukarany grzywną, którą wyznacza inspektor pracy. Do czasu pracy wliczona zostaje także przerwa, która powinna wynosić nieprzerwanie trzydzieści minut. Pracownikowi przysługuje do niej prawo w momencie gdy czas trwania pracy jest dłuższy niż cztery i pół godziny.
Umowa zawierana z osobą niepełnoletnią powinna zawierać informację o czasie i miejscu wykonywania pracy, a także informacje o formie nauki zawodu i wysokości wynagrodzenia.
Pracodawca musi mieć świadomość tego, że może zatrudnić młodocianego, ale tylko po to, by nauczyć go zawodu. Stąd w umowie zapis o sposobie teoretycznej nauki zawodu (np. szkoła zawodowa). Informacji tej nie muszą posiadać jedynie umowy krótkoterminowe, które dotyczą zatrudnienia przy pracach lekkich.
Badanie lekarskie pracownika powinno być wykonywane w godzinach pracy, na koszt pracodawcy przez lekarza, który posiada uprawnienia do przeprowadzania badań profilaktycznych. Jeśli okaże się, że młodociany nie może wykonywać danego zajęcia, ponieważ zagraża ono jego życiu lub zdrowiu powinien zostać od niego odsunięty i przeniesiony do innych czynności. W momencie gdy zmiana formy pracy nie jest możliwa pracodawca zmuszony jest rozwiązać umowę oraz wypłacić odszkodowanie za okres wypowiedzenia. Wysokość rekompensaty zależna jest od ustalonego w umowie wynagrodzenia. Pracownik po sześciu miesiącach uzyskuje przywilej wykorzystania należnego mu urlopu. Jego długość po tym okresie to dwanaście dni, natomiast dwadzieścia sześć dni będzie mu przysługiwało po przepracowaniu całego roku. Wymiar ten ulegnie zmniejszeniu do dwudziestu dni, gdy pracownik osiągnie pełnoletniość. Pracodawca ma prawo rozwiązać umowę jeśli pracownik nie będzie odpowiednio wykonywał swoich obowiązków, firma ogłosi upadłość lub jeśli nie będzie już możliwe dalsze szkolenie zawodowe.
Należy pamiętać, że wszystkie przepisy dotyczące zatrudniania nieletnich znajdujące się w Kodeksie Pracy mogą ulegać zmianom. Dlatego zawsze warto najpierw upewnić się czy spełnione zostały wszystkie aktualne wymogi pozwalające na zatrudnienie osoby niepełnoletniej.
