Ratownik medyczny to osoba uprawniona do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakładach opieki zdrowotnej, a zwłaszcza w sytuacjach nagłego i bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia. Ratownik medyczny ma za zadanie udzielić szybkiej oraz sprawnej pomocy o charakterze medycznym w przypadku nagłego stanu zagrożenia życia, wypadku lub katastrofy.
Podstawowym i głównym zadaniem ratownika medycznego jest niesienie pierwszej pomocy osobom, które zachorowały lub wzięły udział w wypadku. Pomoc jest skuteczna wówczas, gdy udzielona została jak najszybciej. Do głównych obowiązków ratownika medycznego zalicza się m.in.:
- komunikacja z pacjentem, zwłaszcza w sytuacji kryzysowej,
- ocena miejsca wypadku pod względem bezpieczeństwa, podjęcie zadań mających na celu niedopuszczenie do zwiększenia liczby ofiar,
- ocena parametrów życiowych ofiar, ustalenie kolejności ich leczenia i transportu oraz podjęcie niezbędnego postępowania ratowniczego,
- posługiwanie się sprzętem ochrony osobistej i medycznym,
- zapobieganie ewentualnym zakażeniom,
- działanie przeciwwstrząsowe,
- transportowanie pacjentów i i ich przekazywanie personelowi szpitali czy ambulatoriów,
- przeprowadzanie kontroli leków, wyposażenia i materiałów będących na stanie zespołu ratowniczego,
- prowadzenie stosownej dokumentacji.
Ratownik medyczny zabezpiecza osoby znajdujące się na miejscu zdarzenia oraz podejmuje wszelkie działania zapobiegające zwiększeniu liczny ofiar. Poza tym dokonuje oceny stanu zdrowia osób będących w stanie bezpośredniego zagrożenia życia, a także podejmuje konieczne czynności ratunkowe.
Ratownik medyczny pracuje najczęściej na wolnym powietrzu przy różnego rodzaju wypadkach. Pełni również dyżury w jednostkach Państwowego Ratownictwa Medycznego, szpitalach na SOR-ach, stacjach GOPR-u czy schroniskach górskich. Musi więc przebywać z różnych miejscach bez względu na panujące tam warunki. Powinien być także osobą dyspozycyjną o każdej porze dnia i nocy.
Praca ta ma charakter zespołowy. Niezbędna jest więc wysoka dyscyplina i umiejętność pracy w większej grupie. Praca jest w zasadzie zmianowa. Dyżury mają miejsce bowiem także w nocy oraz w święta. W przypadku osoby wykonującej zawód ratownika medycznego potrzebne są takie cechy charakteru jak samodzielność, szybkość podejmowania decyzji, cierpliwość, dokładność, a także umiejętność panowania nad emocjami.
Jest to także praca ciężka wymagająca dobrej sprawności fizycznej. Zawodu tego nie mogą wykonywać więc osoby niepełnosprawne, cierpiące z powodu chorób związanych z układem krążenia, oddechowym, mięśniowym, nerwowym, a także cierpiące na lęk wysokości i klaustrofobię. Przeciwwskazaniami są także zaburzenia słuchu, wzroku i padaczka.
W Polsce tytuł ratownika medycznego można dostać po ukończeniu dwuletniej szkoły policealnej. Po ukończeniu studiów przysługuje natomiast tytuł zawodowy licencjata na specjalności ratownictwo medyczne. Ratownicy medyczni pracują najczęściej w karetkach pogotowia, oddziałach ratunkowych, jednostkach GOPR czy prowadzą szkolenia z zakresu pierwszej pomocy.
